Controller
magazin 3/92
D i e A n t w o r t e n a u f d i ese F r agen e r h i e l t i ch i n Prof .
Kap l an s V o r t r a g
bzw.
i md i r e k t e n Gesp r äch m i t i h m .
Z u
1:
Zunä c h s t l egte Prof . K a p l a n We r t d a r a u f , v o n
A B C ( Ac h v i t y - Ba s e d Co s t i ng ) z u sp r echen , so daß
a u c h i ch d i esen Beg r i f f h i e r be i beha l t e . De n Beg r i f f
" P r o z eßk o s t en r e c hnung " w ü r d e i n d e n USA n i ema n d
richtig ve r s t ehen . Fü r Pro f . K a p l a n ist das A B C
s o w o h l e i n I n s t r ume n t z u r Behe r r s c hung d e r F i x k o –
s ten w i e au c h z u r E r h ö h u n g d e r Ka l k . -Genau i g k e i t .
D i e j en i gen Ko s t e n , u m d i e es b e i m A B C geh t , s i n d
d i e "Cos t o f A c H v i t y S u p p l i e d " , d i e s i ch aus d e n "Cos t
o f A c H v i t y U s e d " u n d d e n "Cos t o f A c H v i t y N o t
U s e d " (Excess Capa c i t y ) z u s ammen s e t z en . Ka p l a n
geh t
es an
d i ese r Stel le n o c h n i c h t
um
d i e Bee i n f l uß –
ba r k e i t b z w . Ve r ände r ba r k e i t . Er s i eht zunächs t e i ne
v o r geha l t ene Kapa z i t ä t u n d f r ag t d a n n , i n w i e w e i t
d i ese Kapa z i t ä t
an
M i t a r b e i t em , Ma s c h i n e n u n d
Sa c hmaßn a hme n
in
A n s p m c h g e n omme n w i r d (...
Organization
f u l l y uses resour ce s u p p l i e d . . .). Dabe i
geh t er v o n d e r v e r f ü g b a r e n Kapa z i t ä t aus - n i ch t
v o n de r b u d g e t i e r t e n .
So k ö n n e n d i e "cost
of
s u p p l y i n g r esou r ce " g l e i ch
b l e i ben , w e n n d i e "cost
of
u s i n g r esou r ce " ge r i nge r
w e r d e n , i n d e m
in
g l e i c hem Ma ß e d i e "Excess Capa c i –
ty"
z u n i mm t (s. Abb . ) . A n d i eser Stel le k a m
in
m i r
das B i l d v o n d e n N u t z - u n d d e n Lee r kos t en auf .
A u f d e r Bas i s d i e s e r v e r f ü g b a r e n Ka p a z i t ä t b i l d e t
e r e i n e n T a r i f j e E i n h e i t ( A kHv i t ä t ) u n d a r he i t e t m i t
d i e s em Kos t ensa t z
in
d e n ve r s ch i edenen A u s w e r t u n –
gen de r E r g e b n i s r e c h n u n g - P r o d u k t e , Reg i onen
u n d K u n d e n - s ow i e i h r e n Vo r s y s t eme n , z. B. d i e
P r o d u k t k a l k u l aHo n , d i e er i n t e r essan t e rwe i se e i n i ge
Ma l e als " B i l l o f A c H v i t i e s " beze i chne t e . Dabe i
p l äd i e r t e
er
d a f ü r , d i e E n t w i c k l u n g
im
Ma r k e t i n g
a u c h
im
Re c hnung swe s en na c h z u v oUz i ehen : d i e
e r gebn i smäß i ge Be t r a c h t ung v o n K u n d e n , Reg i onen
u n d P r o d u k t e n . " I m a l l g eme i n sehr g u t e n deu t s chen
Re c hnung swe s en w i r d no c h z u v i e l v o n Kos t ens t e l l e
an Kos t ens t e l l e ve r r echne t . B r i ng t d i e Ko s t en g l e i ch
au f das P r o d u k t - , K u n d e n - o d e r Reg i onene r gebn i s " .
D i e Bee i n f l ußba r ke i t d i ese r Ko s t en so l l ansch l i eßend
i n z w e i Sch r i t t en e r r e i ch t w e r d e n :
Stage
1:
Redu c e D e m a n d f o r A c t i v i t y
Stage 2:
E x p l o i t t h e excess capac i t y
a)
p r o d u c e mo r e
b )
s p e n d less
A u f g m n d de r mi t t e l s A B C e r ha l t enen T r an s pa r en z
so l l zunächs t d i e Na c h f r a g e nach A k t i v i t ä t e n r e d u –
z i e r t w e r d e n . D i e s i ch d a d u r c h v e r g r öße r n d e "Excess
Ca p a c i t y " so l l t j enu t z t w e r d e n , u m me h r z u p r o d u –
z i e r en o d e r Ko s t en a b z u b a u e n .
K a p l a n t j e t on t e , daß das A B C (ebenso w i e a l l e
ande r en p r a k t i z i e r t e n Ko s t en r e c hnung s v e r f ah r en )
n i c h t
"per
se" en t s c he i dung s r e l e v an t e Z a h l e n f ü r
j eden P l anung s f a l l en t hä l t . Es d i e n t d a z u , d u r c h
Messen u n d Z ä h l e n d i e E f f i z i enz i n d e n A b l ä u f e n z u
e r h ö h e n u n d d am i t au c h g l e i chze i t i g e i ne e r höh t e
T r an s pa r en z au f K u n d e n - , P r o d u k t - ode r Reg i onen –
ebene z u e r z i e l en . Er nann t e d i ese g ewo n n e n e n
I n f o r ma t i o n e n " H i d d e n P r o f i t " u n d " H i d d e n Los t " .
Di ese Be z e i c hnungen v e r we n d e t e K a p l a n , u m d i e
nach Ma ß n a hme n v e r l a n g e n d e n ( v o l l k o s t eno r i en t i e r -
ten) E r g e b n i s v e r ä n d emn g e n z u besch r e i ben , d i e s i ch
e i ns t e l l en , w e n n stat t pauscha l e r Zus ch l agsä t ze
e i n z e l n gemessene Le i s t ungs t a r i f e g e f ü h r t w e r d e n .
z u
2:
Prof . K a p l a n be j ah t e s o w o h l d i e A s p e k t e des
Respons i b i l i t y - w i e a u c h d i e j en i gen des De c i s i on -
A c c o u n t i n g . Das A B C e r h ö h t ab l au f o r i en t i e r t d i e
En t s c he i dung s t r an s pa r en z , d i e gepaa r t se i n m u ß m i t
e i ne r En t s c h e i d u n g s k omp e t e n z u n d
-Verantwor tung .
Demn a c h g i b t es e i nen A c t i v i l y - C e n t e r - Ma n a g e r .
z u
3:
Das A B C w i r d v o n
Prof . K a p l a n als e i gen –
s t änd i ges Ko s t en r e c h –
n u n g s v e r f a h r e n i n t e r –
p r e t i e r t . N u r a n e i ner
Stel le benu t z t e er d e n
A u s d m c k " Co n t r i b u t i o n
Ma r g i n " . I h m geh t es u m
d i e Ve r b e s s emn g des
Pr o f i t s , i n d e m er d i e
" H i d d e n P r o f i t s " u n d
" H i d d e n L o s t s " z u r
A n r e g u n g v o n M a ß n a h –
m e n e rm i t t e l t . K a p l a n
s chau t a u f das E r g e b n i s
" g a n z u n t e n " .
A n d i ese r Ste l l e m u ß i ch
z u r we i t e r e n I l l u s t r aHon
d e n " D e y h l e ' s c h e n
K o s t e n w ü r f e l " e i n f ü –
gen , an d e n me h r e r e Se–
m i n a r t e i l n e hme r w ä h –
r e n d des Vo r t r age s v o n
139