Controller
magazin 3/92
Bet r i ebes o d e r e i nes K o n z e r n s t amme n Icönnte. D e n n
i n t eressan t s i n d Ha b l ü t z e l s Thesen n i c h t a l l e i n
de s ha l b , w e i l sie e i n beze i chnendes L i c h t au f d e n
i n n e r e n Z u s t a n d de r ö f f en t l i chen V e r w a l t u n g w e r f e n ,
s o n d e m w e i l s ie - m i t n u r ganz g e r i n g f ü g i g e n
F o r m u l i e m n g s ä n d e m n g e n - au c h au f d i e z u
beängs t i gende r b ü r o k r a t i s c h e r V e r k m s t u n g n e i g e n –
d e n H i e r a r c h i e - b z w . O r g a n i s a t i o n s s t mk t u r e n
g r öße r e r u n d g r oße r Be t r i ebe passen. K o n f o r m i t ä t s -
z w ä n g e s i n d ebenso w i e Me i n u n g s a b s t i n e n z u n d
Wo h l v e r h a l t e n s e r wa r t u n g e n k e i ne aussch l i eß l i ch
cha r ak t e r i s t i s chen Me r k ma l e d e r ö f f en t l i c hen
V e r w a l t u n g .
Pro f essor D r . Peter Gr oss , O r d i n a r i u s f ü r So z i o l og i e
a n d e r Ho c h s c h u l e St. Ga l l e n , t r an s po r t i e r t das
P h ä n ome n ' i nne r e K ü n d i g u n g ' aus d e r i so l i e r t en
b e t r i e b l i c h / b em f l i c h e n Sphä r e i n d e n gesamt gese l l –
scha f t l i chen E r k e n n t n i s r a hme n . D i e i nne r be t r i eb l i che
K ü n d i g u n g , so d i e These v o n Gr oss , d a r f au f ga r
k e i nen Fa l l als i so l i er t es i nne r be t r i eb l i ches Ph ä n ome n
be t r ach t e t w e r d e n . Wo r a u s f ü r d e n St. Ga l l e r Soz i o l o –
gen f o l g t , daß d i e i nne r e K ü n d i g u n g s i ch au c h n i c h t
a l l e i n m i t i nne r be t r i eb l i c hen M i t t e l n k u r i e r e n l äßt .
Da e i n Be t r i eb o d e r ü b e r h a u p t e i ne O r g a n i s a t i o n (z.
B. e i ne Behö r de ) k e i n " A q u a r i u m " , so l l he i ßen k e i n
i so l i e r t e r L e b e n s r a um , i st , s o n d e r n Te i l e i ne r v o n
v i e l f ä l t i gen E n t w i c k l u n g e n u n d T u r b u l e n z e n g e p r ä g –
t en L e b e n s umwe l t , k o mm e n d i ese gesamt gese l l –
scha f t l i chen S t r ömu n g e n z wa n g s l ä u f i g au c h a m
A r b e i t s p l a t z i n Ges t a l t v o n A n s p m c h s - u n d E r wa r –
t u n g s h a l t u n g e n z u m A u s d m c k . M i t ande r en Wo r t e n :
U n a b h ä n g i g v o m Be t r i eb s k l i ma , de r Un t e r n e hme n s –
b z w , de r O r g a n i s a t i o n s k u l t u r u n d we i t e r e n maßgeb –
l i c hen l e i s t u n g s s t i mu l i e r e n d e n Fa k t o r en bee i n f l ussen
d i e g r oße n gese l l scha f t l i chen E n t w i c k l u n g s l i n i e n m i t
i h r e n e i n s t e l l u n g s p r ä g e n d e n k u l t u r e l l e n V e r w e r f u n –
gen u n d B r ü c h e n - b ewu ß t o d e r u n b e w u ß t - d e n
a r be i t enden Me n s c h e n u n d dessen Bere i t scha f t , s i ch
m i t gegebenen Ums t ä n d e n a b z u f i n d e n , gegen sie z u
r e v o l t i e r en o d e r s i ch i h n e n , be i sp i e l swe i se d u r c h d i e
i nne r e K ü n d i g u n g , z u en t z i ehen . Fü r Gr os s s i n d
dabe i i nsbesonde r e f o l gende Te n d e n z e n f ü r d i e
A r b e i t emo t i v a t i o n u n d d i e A r b e i t s k u l t u r b e d e u t s am :
• T r e n d z u r
Freizei tgesel lschaft:
Fre i ze i t n i mm t -
be z ogen au f d i e Lebens - , Jahres- u n d Wo c h e n –
a r be i t sze i l - d e u t l i c h z u .
• T r e n d z u r
Mul t iopt ionsgese l l schaf t :
D i e
Wahl–
mö g l i c h k e i t e n w e r d e n i n a l l en Lebensbe r e i chen
u n d au f a l l en Se i nsebenen e r höh t .
n e ' ( S t e i g emn g d e r O p t i o n e n d u r c h d i e Wi r t s c h a f t
u n d S t e i g emn g d e r Te i l habe an v o r h a n d e n e n
Op t i o n e n d u r c h d i e Po l i t i k ) e n t w i c k e l t d u r c h d e n
Z u s a mm e n b m c h d e r K omma n d o w i r t s c h a f t
i mp e r i a l e K r a f t .
• T r e n d z u r riskanten
Tempogese l l schaf t : Al les
m u ß schne l l e r gehen . D i e E n t w i c k l u n g z u r
Tempogese l l s cha f t sche i n t u n a u f h a l t b a r - u n d
R i s i k o w i r d ge f o r de r t .
• G l e i c h z e i t i g T r e n d z u r
Mul t i r i s ikengese l l schaf t :
Jede O p t i o n sch l i eßt e i n R i s i ko m i t e i n . R i s i koab -
schä t zungs - u n d
-Vermeidungsstrategien
sp i e l en
d am i t ( pa r adoxe rwe i se ) g l e i c h z e i t i g e i ne wa c h s e n –
de Ro l l e .
We n n
aber,
w i e de r Gese l l scha f t swi ssenscha f t l e r
Gr os s a r g ume n t i e r t , d i e i nne r e K ü n d i g u n g n i ch t
a l l e i n m i t i nne r be t r i eb l i c hen M i t t e l n , d . h. m i t
F ü hmn g s - , Mo t i v a t i o n s - u n d En t l ohnung s s t r a t eg i en
i m Z a u m z u ha l t en i s t , w o m i t k a n n i h r d a n n en t ge –
genge t r e t en we r d e n ? Pa t en t r ezep t e , sov i e l s teht fest ,
g i b t es ke i ne . A b e r es g i b t A n k n ü p f u n g s p u n k t e , d i e
au f z e i gen , a u f we l c h e n We g e n u n d m i t we l c h e n
M i t t e l n u n d Ma ß n a hme n de r i nne r en K ü n d i g u n g
b e i z u k o mm e n i st .
De r Pe r s ona l f a c hmann Ha b l ü t z e l we i s t d i e R i c h t u n g ,
i n de r an d e r B ewä l t i g u n g d e r i nne r en K ü n d i g u n g
gea r be i t e t w e r d e n so l l t e :
"In v i e l en Köpf en geistert
heute das Schreckgespens t einer l e i s tungsunwi l l i –
gen jungen Generat ion herum. Wahr ist vermut l i ch
das Gegente i l .
Gerade junge Mens chen s ind extrem l e i s tungso–
rientiert und l e i s tungsbewußt .
G l e i c h z e i t i g a l l e r –
d i n g s s i n d i h r e b em f s i n h a l t l i c h e n , k o mm u n i k a t i v e n
u n d exp r ess i ven
Ansprüche gegenübe r betriebl icher
Arbei t markant ges t i egen .
D i e me i s t en v o n i h n e n
s i n d ke i ne Jobber , s o n d em v e r k ö r p e r n d e n T y p
des
Se l f -Deve lopers .
D o c h d a z u b r au c hen sie H a n d -
l ung s - u n d En t f a l t u n g s r ä ume , I d e n t i f i k a t i o n smö g –
l i chke i t en u n d po s i t i v e Feedbacks . M i t e i n f achen
M i t t e l n , sov i e l ist k l a r , lassen s i ch d i ese A n s p r ü c h e
n i ch t be f r i ed i gen . N ö t i g ist e i ne umf a s s ende Perso–
n a l - u n d O r g a n i s a t i o n s e n t w i c k l u n g s p o l i t i k . We n n
w i r h i e r z ö g e m , w i r d d i e Rate d e r i n n e r e n K ü n d i –
g u n g e n b e d r o h l i c h a nwa c h s e n ! "
•
T r e n d z u r
Miniobl igat ionsgese l l schaf t :
D i e
k u l h i r e l l e n L e i t b i l d e r u n d n o r ma t i v e n Se l bs t ver –
s t änd l i c h k e i t en s c hm i l z e n w e g .
Trend
z u m
g l oba l en Dorf:
D i e I n f o rma t i o n s t e c h –
n i k e n lassen Ko n t i n e n t e u n d Rä ume z u s amme n –
wa c h s en . We l t w e i t w e r d e n m i t H i l f e d e r Me d i e n
d i e g l e i chen ( übe r g r oßen ) E r w a r t u n g e n i ns t a l l i e r t .
T r e n d z u r
Te chn i s i emng und Verwi ssenschaf t –
l ichung:
Das abend l änd i s c he ' Pr o j ek t d e r Mo d e r -
Zuordnung CM-Themen-Tableau
11
12
17
P
G
155